Tản mạn về tinh thần tự học

Bill Gate từng nói: “Nhà trường chỉ cho chúng ta chiếc chìa khóa tri thức, học trong cuộc sống là công việc cả đời”. Đường sống có hạn mà sự học thì vô hạn. Chính vì vậy, không chỉ học tập ở trên nhà trường, học tập từ thầy cô mà con người luôn cần có tinh thần tự học để tiến bộ, để phát triển bản thân đến những giới hạn mà chính bản thân họ cũng không ngờ tới.

Tự học khi còn bé

Vậy “tự học” được hiểu thế nào? “Tự học là quá trình lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm xã hội, lịch sử trong thực tiễn hoạt động cá nhân bằng cách thiết lập các mối quan hệ cải tiến kinh nghiệm ban đầu, đối chiếu với các mô hình phản ánh hoàn cảnh thực tại, biến tri thức của loài người thành vốn tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, kỹ xảo của chủ thể”. Phạm vi của tự học khá rộng. Ngay cả trước khi lên lớp chúng ta cũng nên tự học để có thể chuẩn bị trước đầy đủ khi lên lớp hay ngay khi ngồi nghe giảng trên lớp chúng ta cũng nên chủ động tiếp nhận kiến thức. Đặc biệt sau giờ học trên lớp đó là thời gian tự học quan trọng nhất để tổng hợp, ghi chép biến những kiến thức đã tiếp thu được thành của mình. Tự học cũng có nhiều hình thức, có thể tự nghiên cứu, sáng tạo cũng có thể do sự chỉ bảo của thầy cô. Tuy nhiên tự học quan trọng nhất là chính bản thân người học, hiệu quả của sự tự học quyết định bằng sự chủ động của người học. Tự học cần một quá trình gian khổ và khó khăn, cần bản thân chúng ta quyết tâm và kiên trì. Nhưng khi biết cách và tập được thói quen tự học thì mọi tri thức được truyền đạt đều được chúng ta tiếp nhận dễ dàng hơn và biến nó thành tri thức của chính bản thân. Từ đó có thể thấy được vai trò vô cùng quan trọng của tự học trong quá trình học tập suốt đời của con người.

Tự học khi trưởng thành

Trong cuộc sống của chúng ta, những danh nhân, những người thành công trong cuộc sống có thể họ không được học trên nhà trường nhiều nhưng chắc chắn rằng họ luôn có tinh thần ham học hỏi, tự tạo cho mình một thói quen tự học đáng quý. Nhà toán học người Ấn Độ Srinivasa Ramanhujian là nhà toán học huyền thoại, ông không được đào tạo bài bản do không có điều kiện để học hành đầy đủ nên phải tự học là chính. Ông tiếp xúc với toán học khi 10 tuổi từ một cuốn sách lượng giác cao cấp do bố mẹ tặng. Trong quãng đời ngắn ngủi, ông đã độc lập công bố gần 3900 kết quả nghiên cứu phần lớn về phương trình và đồng nhất thức. Hay một thiên tài tự học khác là Michael Faraday được đánh giá là một trong những nhà khoa học có tầm ảnh hưởng nhất mọi thời đại. Do hoàn cảnh nghèo khó nên Michael Faraday không được đi học.

Michael Faraday nhà vật lí thiên tài của thế kỉ XX

Ông chỉ được tiếp xúc với kiến thức thế giới khi ông phụ đóng sách cho một hiệu sách và bị cuốn hút bởi khoa học. Ông là người phát minh ra động cơ điện, máy phát điện, lò đốt Bunsen cùng những phát hiện quan trọng khác tạo nên một trang mới trong ngành khoa học. Từ những tấm gương tiêu biểu về tinh thần tự học như trên ta thấy rõ ràng rằng, việc học không chỉ phụ thuộc vào nhà trường, thầy cô mà dựa một phần lớn vào ý thức cũng như tinh thần tự học của bản thân chúng ta. Tinh thần tự học giúp chúng ta có thể nắm bắt kiến thức dễ dàng và trọn vẹn hơn khi được truyền đạt lại từ thầy cô. Tự học cũng giúp chúng ta lĩnh hội được kiến thức một cách chủ động, hứng thú hơn khi bị ép buộc phải học. Thật vậy, phải chăng mỗi chúng ta đều cảm thấy hứng thú hơn khi đọc hay học tập dựa trên sự yêu thích về môn học đó thay vì phải ngồi vào bàn học vì lời nhắc nhở của bố mẹ. Tự học giúp chúng ta tự tư duy từ đó thúc đẩy sự sáng tạo, sự năng động của bản thân mỗi người. Bên cạnh đó, tự học dựa trên ý thức tự giác của mỗi chúng ta, vậy nên chúng ta có thể biến kiến thức khô khan trên lớp thành những gì phong phú, những cách học sáng tạo của riêng mình. Chính điều đó giúp những kiến thức đó được lưu giữ lâu hơn. Đây cũng là con đường ngắn nhất giúp con người hoàn thiện bản thân và thực hiện ước mơ nếu có đủ sự quyết tâm và sự kiên trì. Tự học là một cách để ta rèn luyện đức tính độc lập, không phụ thuộc vào người khác. Vì vốn tự học không thể học hộ, học giúp. Như vậy, tinh thần tự học có vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình học tập của mỗi chúng ta, nó giúp chúng ta độc lập, chủ động trong quá trình học tập cũng như tiếp thu một cách trọn vẹn và lưu giữ kiến thức một cách sáng tạo và sâu sắc hơn.

Chủ tịch Hồ Chí Minh - tấm gương sáng ngời về tinh thần tự học

Vậy làm sao để tự học được hiệu quả? Để có một quá trình tự học hiệu quả trước hết con người ta cần sự kiên trì vàn nhẫn nại. Trước khi đến lớp, mỗi người cần chuẩn bị trước những kiến thức sẽ được dạy, bước đầu tiếp xúc với những kiến thức mới. Khi nghe giảng chúng ta cần lưu ý, rút ra những trọng điểm và vẽ sơ đồ tư duy, luôn đặt ra câu hỏi “tại sao?”. Từ đó chúng ta có những hứng thú, yêu thích ngay từ đầu với môn học. Sau khi được tiếp nhận kiến thức qua những người có chuyên môn, tự học còn là quá trình tổng hợp, đúc kết ra những bài học, những kiến thức sâu nhất về vấn đề. Từ vấn đề được học, có thể tự sáng tạo ra những ý tưởng mới, kiến thức mới của riêng bản thân mình, cách giải bài toán theo nhiều cách, hãy tìm nhiều cách giải bài toán đó nhất có thể; cách hành văn độc đáo mà bạn nghĩ ra hay những điểm mới trong bài văn mà bạn phát hiện. Đó là điểm nhấn, điểm riêng của bạn khi làm bài tập ngay cả khi làm việc sau này. Tuy nhiên, có điều gì chưa hiểu, chưa rõ chủ động hỏi lại cũng là một cách học, sự che giấu, giấu diếm về những điều chưa biết không phải là điều sáng suốt trong quá trình học. Về môi trường tự học, chúng ta có thể tự học ở bất kì đâu, ở trường, ở nhà hay ở ngoài xã hội. Ở trường chỉ dạy cho ta lí thuyết nhưng để vận dụng ta phải học ở ngoài xã hội, ngoài thực tế đời sống.

Như vậy tinh thần tự học đối với mỗi người là rất quan trọng. Mỗi người cần tự nâng cao tinh thần tự giác, chịu khó tìm tòi để tìm ra cho mình một con đường, một định hướng riêng. Khi chúng ta tự học, tự phát triển bằng chính sức lực của mình chúng ta sẽ gặt hái được những thành quả xứng đáng.

By Administrator